İSRAİL GEZİ NOTLARI GENEL
GEZİ TARİHİ: 28 ŞUBAT / 3 MART 2019
Gideceğim yerler Mezopotamya coğrafyasının hep yıldızı olmuş bir bölge. Üzerinde pek çok devlet ve insan grubunun miras kavgasına tutuştuğu yer.... KENAN DİYARI'nın bir kısmını oluşturan İsrail 2019 yılında ilk yurdışı rotam. İstanbul başlangıçlı turumu HIDIR ŞATANA ile yaptım. Kendisiyle daha önce İran ve Galiçya (İspanya-Portekiz kuzey bölgesi) turu yapmıştım ve daha nice turlara. 😊
İsrail'de gezdiğim şehirler/bölgeler : YAFA-KUDÜS-EL HALİL-BETLEHEM-LUT GÖLÜ-ERİHA-ZİON DAĞI-HAYFA-AKKA-KAYZER KALESİ
İsrail'de gezdiğim yerleri harita üzerinde işaretledim. 4 günlük yoğun bir geziydi ve gene yetmedi günler.....
Üç semavi dinin kelimenin tam anlamıyla iç içe geçtiği coğrafya. Özellikle KUDÜS başlı başına ilginç ötesi bir yer. Her noktada dinlerin ne kadar aynı ve ne kadar ayrı olabileceğini görüp, şaşırıyor ve düşüncelere dalıyor insan.
FİLİSTİN-İSRAİL TARİHİ KRONOLOJİSİ
Mezopotamya coğrafyası içinde kalan, yani Nil Nehri ile Dicle Nehri arasındaki topraklar (nedendir bilmem, kaynakların bazıları ve lise bilgim Dicle-Fırat arası der, ama öyle değil) insanlık tarihinin en hareketli, üzerinde en çok konuşulan ve yazılan bölgesi ve günümüz İsrail ve Filistin Devletlerininde bulunduğu yer.
Bu toprakların özet tarihine bakarsak:
M.Ö. 2000 Arap
M.Ö. 1800 Hitit
M.Ö. 1286 Mısır
M.Ö. 1200 İsrailoğulları yerleşimi
M.Ö. 900 Davut iki ülkeyi birleştiriyor (Yahudiye ve İsrail birleşti)
M.Ö. 597 Babil Krallığı
M.Ö. 587 Babil sürgünü
M.Ö. 539 Babil sürgünü bitiyor.
M.Ö. 64 Roma İmparatorluğu
M.S. 70 Yahudi isyanı ve Kudüs'ten çıkarılma ve diaspora
M.S. 135 Yahudi isyanı ve diasporanın genişlemesi
M.S. 395 Bizans İmparatorluğu
M.S. 637 Çeşitli İslam devletlerinin egemenliği
M.S. 1516 Osmanlı İmparatorluğu (Yavuz Sultan Selim)
M.S. 1896 Herlz'in Filistin'de Yahudi yerleşimi için çalışma başlatması
M.S. 1918 Osmanlı Filistin'den çekiliyor ve İngiliz hakimiyeti
M.S. 1948 İsrail Devleti'nin ilanı
Harita üzerinde İsrail Devleti ve Filistin Devleti'nin yıllar itibariyle toprak sahipliğini görmek mümkün.
COĞRAFİ VE DEMOGRAFİK YAPI
Akdeniz-Lübnan-Suriye-Ürdün-Mısır-Gazze komşuları. Aslında FAzze dendiğine bakmayın, burası ve İsrail içinde bazı alanlar Filisitn toprağı. Yani Filisitin ile de komşu ama bu devlet İsrail tarafından tanınmıyor. Dünyadaki 193 ülkenin 137 si Filistin'i tanımış. Fakat bu tanınma oranına rağmen iki ülke arasındaki sorun birmiyor, bitemiyor....
Yaklaşık 8,5 milyon nüfuslu İsrail'in %30 luk nüfusu Arap. Bu sayıya Filistinliler dahil değil.
Konuşulan dil Arapça ve İbranice.
Okuma-yazma oranı % 97. Eğitim 3 yaşında başlıyor ve 18 yaşına kadar sürüyor, ilk-orta-lise zorunlu. Üniversiteye giriş sınavla oluyor ve özel okul yok İsrail'de. Üniversitelerinin bir kaçı dünya sıralamasında ilk 100 listesinde.
İSRAİL VİZESİ VE HAVALİMANI İŞLEMLERİ
Gezi için grup vizesi alındı ama kişisel müracaatla vize alabilen gezginler de var. Bordo pasaport için vize gerekiyor, yeşil pasaporta vize gerekmiyor. Bazı kişisel mürcaat ların red edildiğine dair bilgiler var ama kimseyi bu söylenenler yıldırmasın.
Pasaportumda İRAN DAMGASI vardı ve sorun teşkil etmedi. Ama bazen sorgulayacakları tutuyormuş. Ben ve grup arkadaşlarımın büyük kısmının pasaportunda İRAN giriş-çıkışı vardı ama yazdığım gibi bu konu ile ilgili sorun yaşamadık.
Gene de anlatayım kısaca HAVALİMANI işlemlerini
TÜRKİYE'DEN ÇIKIŞTA
Öncelikle grup vizesi alındıysa mutlaka vizenizin yanınında bir çıktısı bulunsun. Bize konsolosluk onaylı vize listesi mail ile gelmişti ve A4 çıktısını tedbiren almıştım. Uçağa binilen kapı (GATE) girişinde ayrıca tekrar güvenlik taramasından geçirildik. Bugüne kadar hiç bir ülkeye uçarken hemen uçağa biniş öncesi böyle bir kontrole tabi olmamıştım ama tedirgin olacak bir durum yok. liste vizesini cep telefonundaki mail üzerinden gösteren başka bir yolcuya, memur illa da kağıt çıktısını isterim diye tutturduğu için çıktısını alın vizenin diyorum. Kabin içi bagajlarımız usulen de olsa açıldı ve kontrol edildi. Sonra uçağa alındık.
İSRAİL'E GİRİŞ
İnince pasaport memurunun önünde sıraya giriliyor (heryerde olduğu gibi). Memur pasaporta herhangi bir damga vurmadan, sistemden mavi renkli, ufak bir kart çıktısı verdi. Bu kart giriş belgesi ve İsrail'de devamlı yanınızda olmalı. Girişte sadece HOŞGELDİNİZ dedi memur. Soru sormadı, vize listesini de istemedi. İRAN damgası nedeniyle soru bekliyordum, sormadı. Basitçe geçtim kontrolden.
Bahsettiğim kart görseli. Mavi girişte, pembe çıkışta verildi. Mavi karttaki çipli alanı pasaport kontrolden sonra bariyerli geçiş var, oraya okutuyorsunuz ve geçiş yapıp, valizinizi almaya doğru gidebilirsiniz. HOŞGELDİNİZ İSRAİL'e
İSRAİL'DEN ÇIKIŞ
Ben Gurion Havalimanına girince önce hangi havayolu yolcusunun kaçıncı katta check-in yapacağına bakıp, o kata gitmeniz gerekiyor. İlgili kata gelince önce valizlerinizle beraber X-Ray kontrolünden geçiliyor. Sonra valizinizle beraber platform masaların olduğu bir alana ulaşılıyor. Burada memurlar yolcuları tek tek alıp soru-cevap işlemi yapıyorlar. İsterseniz İngilizce konuşabilirsiniz. Türkçe konuşmayı tercih ederseniz, memur sizi masadaki ekran önüne davet ediyor ve TÜRKÇE soruları ekrandan okuyup, cevaplayabilirsiniz. Sorular tipik; Valizinizi kendiniz mi hazırladınız?, Başkasından teslim aldığınız bir şey var mı valizinizde? Kesici-delici-ateşli silah/alte var mı valizde?, Valizinizi birine emanet ettiniz mi?, Filistin tarafına geçtiniz mi?. TEREDDÜT oluşursa ya da Filistin tarafına geçtim derseniz sıkıntı yaşama riskiniz var ve sorular ahiret sorusuna dönebilir. Kardeşimin çıkışta yıllar önceki tecrübesi ise; yüz yüze yapılan İngilizce soru-cevap ve döne döne aynı soruların sorulması şeklinde olmuş. TELAŞA MAHAL YOK. Güvenlik konusunda abarttıkları aşikar. Bu fasıldan sonra pasaport arkasına bir barkod yapıştırıyorlar ve o barkodu bariyerli kapıdaki makinaya okutup, check-in masasına ulaşıyorsunuz. Valiz teslimi yapıp, uçuş kartınızı alabilirsiniz.
Henüz bitmedi......
Sonra uçuş kapılarına geçilen giriş katına gelip, burada da X-Ray kontrolünden sonra pasaport memuruna ulaşılıyor. Pasaportunuz çipli ise kuyruğu beklemeden, yanlarda bulunan makinalardan birine pasaportunuzu tarattırıp (makinanın tam önünde durmak lazım, fotoğrafınızı çekiyor çünkü), makinadan çıkan pembe renkli, fotoğraflı kartı alıyorsunuz. Bu karttaki abrkodu memur kiosklarını geçtikten sonraki bariyerli kapılara okutuyorsunuz ve hoşgeldiniz uçuş kapıları ve duty-free alanına. İşlem bitmiştir.
Ben Gurion Havalimanında sigara içme kabinleri...
METEOROLOJİ
Şubat sonu başlayan gezimizde ilk 2 gün çok yağmurluydu ve bu mevsimde yağmurun bu kadar yoğun yağması normal değilmiş. Sonraki günlerde ise hava gayet güzeldi. Akdeniz iklimi hakim olduğu için ülkemizin güneyinden biraz daha sıcak olacağını düşünerek, hangi ayda gidiyorsanız ona göre kıyafet tercih etmek lazım.
GİYİM-KUŞAM
Giyim-kuşam konusunda herhangi bir kısıt yok. Sadece dini alanlara girerken (havra-cami-kilise hepsi için) o dinin gereği kıyafet tercih edilmeli. Mesela Kudüs Aksa alanına girerken hanımların başını örtmesi ve baseni örten etek, şal vb. kullanması gerekiyor. Tabi beylere bir sınır ya da kısıt yok. Mevsimine göre uygun giyim neyse rahatlıkla tercih edebilirsiniz.
PARA MESELSİ
Geçerli para cindi YENİ İSRAİL ŞEKELİ.
100 usd = 353 Şekel
100 eur = 405 Şekel
Paranızı peyderpey, harcama planınıza göre bozdurabilirsiniz. Büyük şehirlerde döviz bürosu bulmakta zorlanmazsınız. Ödemeleri bazı restoran ya da mağazalar usd/eur kabul ediyor ama çoğunluğunda para üstü alıp-vermek zor oluyor. Para üstü Şekel ödenebiliyor, dolayısıyla zarar etme riskiniz var. Dolayısıyla bir miktar Şekel almak şart. Elinizde Şekel kalsa bile havalimanında USD/EUR'a çevirme şansınız var.
DİL KONUSU
İngilizce gayet rahat anlaşabilirsiniz. Resmi dil İbranice ve Arapça.
SAAT DİLİMİ
2019 yılı Şubat ayında İsrail, Türkiye'den 1 SAAT GERİYDİ. Kafanızı karıştırmasın bu durum, yaz saati uygulaması nedeniyle böyle garip bir hal var. Ama İsrail'de de saatler yaza göre ayarlanınca ülkemizle saat farkı kalmıyor. Cep telefonlarınızı İsrail saat seçeneğine ayarlarsanız, işiniz kolaylaşır.
YİYECEK-İÇECEK
Yemek konusunda hiç zorlanmazsınız. Türkiye ile yemek kültürü çok benzer ve tabi ki yeni tatlara da yer açmak lazım. Kebap, meze tipi yiyecekler, özellikle humus, çeşitli çörek, börek şekerli unlu mamüller. Ayrıca sokaklarda taze sıkılmış meyve suyu da satılıyor, isterseniz karışım da yapıyorlar. Nar, portakal, elma vb. suyu harika.
Sokak pastanesi, denemenizi tavsiye ederim....
Önde safeha, bildiğimiz içli köfte. Tek fark içinde yeşil mercimek var. Arkada humus. Sol tarafta falafel. Humus heryerde iyi yapılmıyor. Gittiğim restoranların hepsinde humus sipariş ettim ama KUDÜS ve AKKA'da en lezzetli humusu yedim. Özellikle AKKA'da yediğim humus gerçekten harikaydı. Bloğumdaki Kudüs ve Akka başlıklarında bu humusçuların adını yazdım.
Suyu isterseniz musluktan içebilirsiniz. İçtim, sağlık sorunu yaşamadım. Ya da market-kiosklardan şişe su satın alabilirsiniz ama pahallı. Fiyatları aşağıda listeledim.
TELEFON VE İNTERNET
Hangi operatörden hizmet alıyorsanız, seyahat öncesi yurtdışı paketi satın alabilirsiniz. İsrail'e ulaştığınızda da GSM operatörlerinin ofislerinden paket alma şansınız var. Telefonumu genellikle uçak modunda bırakıyorum ve akşam otelin WIFI hizmetinden yararlanıp, whats-up üzerinden iletişimimi sağladım.
ULAŞIM-KONAKLAMA
Katıldığım turda KUDÜS Zeytin Dağı Seven Arch Otel'de konakladık ve grubumuz için ayarlanmış olan otobüs ile günlük şehir gezilerimizi yaptık. Kişisel gezi planı yapıyorsanız şehirlerarası otobüsler ile büyük yerleşim yerlerine ulaşma şansınız var. Ya da tren alternatifiniz de var. Kullanmadım ama, AKKA ile TEL-AVİV arasında işleyen tren gördüm seyahat sırasında.
Havalimanına ulaştığımda da dikkatimi çekti, dolmuşlar vardı. Bunlarla da Kudüs'e ulaşma şansınız var. Belediye otobüsü alternatifi de var. Şehir içi otobüslerde bir uygulamadan bahsedildi; yeşil ve beyaz otobüslere Filisitinli ve Yahudileri ayrı ayrı alıyorlarmış, tecrübe değil, mihmandarımızın verdiği bilgi.
Araç kiralamak da alternatif olabilir. Araç kiralama konusunda ise gezgin bir gezgin arkadaştan öğrendiğim bilgi; İsrail'de kiraladığınız araçla ülke topraklarında rahatlıkla gezilebiliyor ama Filistin toprağına girilemiyormuş. Tecrübe etmedim ama.
Tur satın almadan, kişisel gezi planınızı yapmak niyetindeyseniz COUCHSURFING ya da AIRBNB üzerinden de yer ayarlayabilirsiniz. İsrail pahallı bir ülke ve otel fiyatları da yüksek. Bu iki sistem ile çok makul fiyata konaklama şansınız var.
FOTOĞRAFÇILIK
Her yerde rahatlıkla fotoğraf çekebilirsiniz. Elbette bazı mekanlarda flaş yasağı ya da kareye girmek istemeyenlere dikkat etmek lazım. Benim tek uyarı aldığım yer Etiyopya Kilisesinin rahibini çektiğimde oldu. Rahip öfkelendi biraz. Bunun dışında hiç bir sorun yaşamadım. Hatta İsrail polisi ve sokaktaki halkla beraber fotoğraf çektirirken gayet samimiydiler. Son derece medeniler bu konuda.
FİKİR VERMESİ AÇISINDAN ÜRÜN VE HİZMET FİYATLARINA ÖRNEKLER
1-Su: 1 lt pet su markette 5,- Şekel. Ufak su genelde 5,- Şekele satılıyor sokakta ve kiosklarda.
2-Kahve-çay: 9,- / 16,- Şekel arası
3-Dondurma: 10,- / 18,- Şekel arası.
4-Yemek: Menüsünde kebap-pizza-atıştırmalık-salata-kahvaltı alternatifi olan bir retoranda fiyatlar 25,- / 100,- Şekel arasında. Örneğin kahvaltı 45,- Şekel, salata 45,- / 55,- Şekel arasında, humus 30,- Şekel, döner ve kebap 80,- Şekel..... Tabi daha ucuz ve pahallı restoranda var elbette.
5-Sokak tezgahında meyve suyu: 10,- / 15,- Şekel arası (Deneyin lütfen taze sıkım)
6-Hurma: 1 kg 50,- Şekel / 3 kg 100,- Şekel
7-Zahter: 30,- Şekel (pakette)
8-Büyükçe fular 3 adedini 300,- Şekelden 230,- Şekele indi pazarlıkla
9-Magnet: 10,- / 30,- Şekel arası Tüm magnetlerimi 10,- Şekele aldım
10-Haham şalları (kenarı mavi, beyaz hediyelik) 50,- Şekel
11-Lut Gölü çamurundan imal ürünler (krem-şampuan-çamur-tuz-losyon-jel-sabun vb.) 20,- / 400,- Şekel arası. En pahallı ürün Süpreme Krem (yüz kremi) 1.400,- Şekel. (Lut Gölü kenarındaki mağazalarda toplu alış-verişlerde % 30 indirim yapıyorlar bu fiyatlar üzerinden)
NAÇİZANE GÖZLEMLERİM, TAVSİYELERİM VE KATILMASAM, GÖRMESEM DE ÖĞRENDİKLERİM
1-Hediyelik eşya konusunda bizim kapalı çarşının neredeyse aynısı. Elbette ülkeye has ürünler var ama büyük beklentiye girmeyin. Şahsen ilginç kıyafetler ve fularlar bulurum diye düşünüyordum ama neredeyse kapalı çarşının aynısı.
2-Alış-verişlerde ciddi pazarlık yapın, indirim yapıyorlar.
3-Fotoğraf çekmek için cennet, mutlaka zaman ayırın.
4-Ortadoğu mutfağını bir de burada denemek lazım
5-Gitmeden önce dinler tarihi ve ülkenin genel tarihi hakkında biraz araştırma yapabilirseniz, gezerken ilginçlikleri yakalamanız daha kolay olur.
6-KUDÜS haritasını cep telefonundan takip ederim diye düşünmeyin. Kaldığınız otelden ya da gitmeden bir detay harita edinmenizi tavsiye ederim. Çünkü Kudüs sokakları ve binaları o kadar iç içe ki, ne nerede cep telefonundan takip zor oldu ve başa çıkamayıp, harita satın aldım gezerken.
7-Mevsiminde gittiyseniz denizin keyfini çıkarın Gezi tarihimiz yüzmek için uygun değildi maalesef.
Sevgiyle kalın
GEZGİN BOTLAR
Mürüvet Gündüz
İsrail'de gezdiğim şehirler/bölgeler : YAFA-KUDÜS-EL HALİL-BETLEHEM-LUT GÖLÜ-ERİHA-ZİON DAĞI-HAYFA-AKKA-KAYZER KALESİ
İsrail'de gezdiğim yerleri harita üzerinde işaretledim. 4 günlük yoğun bir geziydi ve gene yetmedi günler.....
Üç semavi dinin kelimenin tam anlamıyla iç içe geçtiği coğrafya. Özellikle KUDÜS başlı başına ilginç ötesi bir yer. Her noktada dinlerin ne kadar aynı ve ne kadar ayrı olabileceğini görüp, şaşırıyor ve düşüncelere dalıyor insan.
FİLİSTİN-İSRAİL TARİHİ KRONOLOJİSİ
Mezopotamya coğrafyası içinde kalan, yani Nil Nehri ile Dicle Nehri arasındaki topraklar (nedendir bilmem, kaynakların bazıları ve lise bilgim Dicle-Fırat arası der, ama öyle değil) insanlık tarihinin en hareketli, üzerinde en çok konuşulan ve yazılan bölgesi ve günümüz İsrail ve Filistin Devletlerininde bulunduğu yer.
Bu toprakların özet tarihine bakarsak:
M.Ö. 2000 Arap
M.Ö. 1800 Hitit
M.Ö. 1286 Mısır
M.Ö. 1200 İsrailoğulları yerleşimi
M.Ö. 900 Davut iki ülkeyi birleştiriyor (Yahudiye ve İsrail birleşti)
M.Ö. 597 Babil Krallığı
M.Ö. 587 Babil sürgünü
M.Ö. 539 Babil sürgünü bitiyor.
M.Ö. 64 Roma İmparatorluğu
M.S. 70 Yahudi isyanı ve Kudüs'ten çıkarılma ve diaspora
M.S. 135 Yahudi isyanı ve diasporanın genişlemesi
M.S. 395 Bizans İmparatorluğu
M.S. 637 Çeşitli İslam devletlerinin egemenliği
M.S. 1516 Osmanlı İmparatorluğu (Yavuz Sultan Selim)
M.S. 1896 Herlz'in Filistin'de Yahudi yerleşimi için çalışma başlatması
M.S. 1918 Osmanlı Filistin'den çekiliyor ve İngiliz hakimiyeti
M.S. 1948 İsrail Devleti'nin ilanı
Harita üzerinde İsrail Devleti ve Filistin Devleti'nin yıllar itibariyle toprak sahipliğini görmek mümkün.
COĞRAFİ VE DEMOGRAFİK YAPI
Akdeniz-Lübnan-Suriye-Ürdün-Mısır-Gazze komşuları. Aslında FAzze dendiğine bakmayın, burası ve İsrail içinde bazı alanlar Filisitn toprağı. Yani Filisitin ile de komşu ama bu devlet İsrail tarafından tanınmıyor. Dünyadaki 193 ülkenin 137 si Filistin'i tanımış. Fakat bu tanınma oranına rağmen iki ülke arasındaki sorun birmiyor, bitemiyor....
Yaklaşık 8,5 milyon nüfuslu İsrail'in %30 luk nüfusu Arap. Bu sayıya Filistinliler dahil değil.
Konuşulan dil Arapça ve İbranice.
Okuma-yazma oranı % 97. Eğitim 3 yaşında başlıyor ve 18 yaşına kadar sürüyor, ilk-orta-lise zorunlu. Üniversiteye giriş sınavla oluyor ve özel okul yok İsrail'de. Üniversitelerinin bir kaçı dünya sıralamasında ilk 100 listesinde.
İSRAİL VİZESİ VE HAVALİMANI İŞLEMLERİ
Gezi için grup vizesi alındı ama kişisel müracaatla vize alabilen gezginler de var. Bordo pasaport için vize gerekiyor, yeşil pasaporta vize gerekmiyor. Bazı kişisel mürcaat ların red edildiğine dair bilgiler var ama kimseyi bu söylenenler yıldırmasın.
Pasaportumda İRAN DAMGASI vardı ve sorun teşkil etmedi. Ama bazen sorgulayacakları tutuyormuş. Ben ve grup arkadaşlarımın büyük kısmının pasaportunda İRAN giriş-çıkışı vardı ama yazdığım gibi bu konu ile ilgili sorun yaşamadık.
Gene de anlatayım kısaca HAVALİMANI işlemlerini
TÜRKİYE'DEN ÇIKIŞTA
Öncelikle grup vizesi alındıysa mutlaka vizenizin yanınında bir çıktısı bulunsun. Bize konsolosluk onaylı vize listesi mail ile gelmişti ve A4 çıktısını tedbiren almıştım. Uçağa binilen kapı (GATE) girişinde ayrıca tekrar güvenlik taramasından geçirildik. Bugüne kadar hiç bir ülkeye uçarken hemen uçağa biniş öncesi böyle bir kontrole tabi olmamıştım ama tedirgin olacak bir durum yok. liste vizesini cep telefonundaki mail üzerinden gösteren başka bir yolcuya, memur illa da kağıt çıktısını isterim diye tutturduğu için çıktısını alın vizenin diyorum. Kabin içi bagajlarımız usulen de olsa açıldı ve kontrol edildi. Sonra uçağa alındık.
İSRAİL'E GİRİŞ
İnince pasaport memurunun önünde sıraya giriliyor (heryerde olduğu gibi). Memur pasaporta herhangi bir damga vurmadan, sistemden mavi renkli, ufak bir kart çıktısı verdi. Bu kart giriş belgesi ve İsrail'de devamlı yanınızda olmalı. Girişte sadece HOŞGELDİNİZ dedi memur. Soru sormadı, vize listesini de istemedi. İRAN damgası nedeniyle soru bekliyordum, sormadı. Basitçe geçtim kontrolden.
Bahsettiğim kart görseli. Mavi girişte, pembe çıkışta verildi. Mavi karttaki çipli alanı pasaport kontrolden sonra bariyerli geçiş var, oraya okutuyorsunuz ve geçiş yapıp, valizinizi almaya doğru gidebilirsiniz. HOŞGELDİNİZ İSRAİL'e
İSRAİL'DEN ÇIKIŞ
Ben Gurion Havalimanına girince önce hangi havayolu yolcusunun kaçıncı katta check-in yapacağına bakıp, o kata gitmeniz gerekiyor. İlgili kata gelince önce valizlerinizle beraber X-Ray kontrolünden geçiliyor. Sonra valizinizle beraber platform masaların olduğu bir alana ulaşılıyor. Burada memurlar yolcuları tek tek alıp soru-cevap işlemi yapıyorlar. İsterseniz İngilizce konuşabilirsiniz. Türkçe konuşmayı tercih ederseniz, memur sizi masadaki ekran önüne davet ediyor ve TÜRKÇE soruları ekrandan okuyup, cevaplayabilirsiniz. Sorular tipik; Valizinizi kendiniz mi hazırladınız?, Başkasından teslim aldığınız bir şey var mı valizinizde? Kesici-delici-ateşli silah/alte var mı valizde?, Valizinizi birine emanet ettiniz mi?, Filistin tarafına geçtiniz mi?. TEREDDÜT oluşursa ya da Filistin tarafına geçtim derseniz sıkıntı yaşama riskiniz var ve sorular ahiret sorusuna dönebilir. Kardeşimin çıkışta yıllar önceki tecrübesi ise; yüz yüze yapılan İngilizce soru-cevap ve döne döne aynı soruların sorulması şeklinde olmuş. TELAŞA MAHAL YOK. Güvenlik konusunda abarttıkları aşikar. Bu fasıldan sonra pasaport arkasına bir barkod yapıştırıyorlar ve o barkodu bariyerli kapıdaki makinaya okutup, check-in masasına ulaşıyorsunuz. Valiz teslimi yapıp, uçuş kartınızı alabilirsiniz.
Henüz bitmedi......
Sonra uçuş kapılarına geçilen giriş katına gelip, burada da X-Ray kontrolünden sonra pasaport memuruna ulaşılıyor. Pasaportunuz çipli ise kuyruğu beklemeden, yanlarda bulunan makinalardan birine pasaportunuzu tarattırıp (makinanın tam önünde durmak lazım, fotoğrafınızı çekiyor çünkü), makinadan çıkan pembe renkli, fotoğraflı kartı alıyorsunuz. Bu karttaki abrkodu memur kiosklarını geçtikten sonraki bariyerli kapılara okutuyorsunuz ve hoşgeldiniz uçuş kapıları ve duty-free alanına. İşlem bitmiştir.
Ben Gurion Havalimanında sigara içme kabinleri...
METEOROLOJİ
Şubat sonu başlayan gezimizde ilk 2 gün çok yağmurluydu ve bu mevsimde yağmurun bu kadar yoğun yağması normal değilmiş. Sonraki günlerde ise hava gayet güzeldi. Akdeniz iklimi hakim olduğu için ülkemizin güneyinden biraz daha sıcak olacağını düşünerek, hangi ayda gidiyorsanız ona göre kıyafet tercih etmek lazım.
GİYİM-KUŞAM
Giyim-kuşam konusunda herhangi bir kısıt yok. Sadece dini alanlara girerken (havra-cami-kilise hepsi için) o dinin gereği kıyafet tercih edilmeli. Mesela Kudüs Aksa alanına girerken hanımların başını örtmesi ve baseni örten etek, şal vb. kullanması gerekiyor. Tabi beylere bir sınır ya da kısıt yok. Mevsimine göre uygun giyim neyse rahatlıkla tercih edebilirsiniz.
PARA MESELSİ
Geçerli para cindi YENİ İSRAİL ŞEKELİ.
100 usd = 353 Şekel
100 eur = 405 Şekel
Paranızı peyderpey, harcama planınıza göre bozdurabilirsiniz. Büyük şehirlerde döviz bürosu bulmakta zorlanmazsınız. Ödemeleri bazı restoran ya da mağazalar usd/eur kabul ediyor ama çoğunluğunda para üstü alıp-vermek zor oluyor. Para üstü Şekel ödenebiliyor, dolayısıyla zarar etme riskiniz var. Dolayısıyla bir miktar Şekel almak şart. Elinizde Şekel kalsa bile havalimanında USD/EUR'a çevirme şansınız var.
DİL KONUSU
İngilizce gayet rahat anlaşabilirsiniz. Resmi dil İbranice ve Arapça.
SAAT DİLİMİ
2019 yılı Şubat ayında İsrail, Türkiye'den 1 SAAT GERİYDİ. Kafanızı karıştırmasın bu durum, yaz saati uygulaması nedeniyle böyle garip bir hal var. Ama İsrail'de de saatler yaza göre ayarlanınca ülkemizle saat farkı kalmıyor. Cep telefonlarınızı İsrail saat seçeneğine ayarlarsanız, işiniz kolaylaşır.
YİYECEK-İÇECEK
Yemek konusunda hiç zorlanmazsınız. Türkiye ile yemek kültürü çok benzer ve tabi ki yeni tatlara da yer açmak lazım. Kebap, meze tipi yiyecekler, özellikle humus, çeşitli çörek, börek şekerli unlu mamüller. Ayrıca sokaklarda taze sıkılmış meyve suyu da satılıyor, isterseniz karışım da yapıyorlar. Nar, portakal, elma vb. suyu harika.
Sokak pastanesi, denemenizi tavsiye ederim....
Önde safeha, bildiğimiz içli köfte. Tek fark içinde yeşil mercimek var. Arkada humus. Sol tarafta falafel. Humus heryerde iyi yapılmıyor. Gittiğim restoranların hepsinde humus sipariş ettim ama KUDÜS ve AKKA'da en lezzetli humusu yedim. Özellikle AKKA'da yediğim humus gerçekten harikaydı. Bloğumdaki Kudüs ve Akka başlıklarında bu humusçuların adını yazdım.
Suyu isterseniz musluktan içebilirsiniz. İçtim, sağlık sorunu yaşamadım. Ya da market-kiosklardan şişe su satın alabilirsiniz ama pahallı. Fiyatları aşağıda listeledim.
TELEFON VE İNTERNET
Hangi operatörden hizmet alıyorsanız, seyahat öncesi yurtdışı paketi satın alabilirsiniz. İsrail'e ulaştığınızda da GSM operatörlerinin ofislerinden paket alma şansınız var. Telefonumu genellikle uçak modunda bırakıyorum ve akşam otelin WIFI hizmetinden yararlanıp, whats-up üzerinden iletişimimi sağladım.
ULAŞIM-KONAKLAMA
Katıldığım turda KUDÜS Zeytin Dağı Seven Arch Otel'de konakladık ve grubumuz için ayarlanmış olan otobüs ile günlük şehir gezilerimizi yaptık. Kişisel gezi planı yapıyorsanız şehirlerarası otobüsler ile büyük yerleşim yerlerine ulaşma şansınız var. Ya da tren alternatifiniz de var. Kullanmadım ama, AKKA ile TEL-AVİV arasında işleyen tren gördüm seyahat sırasında.
Havalimanına ulaştığımda da dikkatimi çekti, dolmuşlar vardı. Bunlarla da Kudüs'e ulaşma şansınız var. Belediye otobüsü alternatifi de var. Şehir içi otobüslerde bir uygulamadan bahsedildi; yeşil ve beyaz otobüslere Filisitinli ve Yahudileri ayrı ayrı alıyorlarmış, tecrübe değil, mihmandarımızın verdiği bilgi.
Araç kiralamak da alternatif olabilir. Araç kiralama konusunda ise gezgin bir gezgin arkadaştan öğrendiğim bilgi; İsrail'de kiraladığınız araçla ülke topraklarında rahatlıkla gezilebiliyor ama Filistin toprağına girilemiyormuş. Tecrübe etmedim ama.
Tur satın almadan, kişisel gezi planınızı yapmak niyetindeyseniz COUCHSURFING ya da AIRBNB üzerinden de yer ayarlayabilirsiniz. İsrail pahallı bir ülke ve otel fiyatları da yüksek. Bu iki sistem ile çok makul fiyata konaklama şansınız var.
FOTOĞRAFÇILIK
Her yerde rahatlıkla fotoğraf çekebilirsiniz. Elbette bazı mekanlarda flaş yasağı ya da kareye girmek istemeyenlere dikkat etmek lazım. Benim tek uyarı aldığım yer Etiyopya Kilisesinin rahibini çektiğimde oldu. Rahip öfkelendi biraz. Bunun dışında hiç bir sorun yaşamadım. Hatta İsrail polisi ve sokaktaki halkla beraber fotoğraf çektirirken gayet samimiydiler. Son derece medeniler bu konuda.
FİKİR VERMESİ AÇISINDAN ÜRÜN VE HİZMET FİYATLARINA ÖRNEKLER
1-Su: 1 lt pet su markette 5,- Şekel. Ufak su genelde 5,- Şekele satılıyor sokakta ve kiosklarda.
2-Kahve-çay: 9,- / 16,- Şekel arası
3-Dondurma: 10,- / 18,- Şekel arası.
4-Yemek: Menüsünde kebap-pizza-atıştırmalık-salata-kahvaltı alternatifi olan bir retoranda fiyatlar 25,- / 100,- Şekel arasında. Örneğin kahvaltı 45,- Şekel, salata 45,- / 55,- Şekel arasında, humus 30,- Şekel, döner ve kebap 80,- Şekel..... Tabi daha ucuz ve pahallı restoranda var elbette.
5-Sokak tezgahında meyve suyu: 10,- / 15,- Şekel arası (Deneyin lütfen taze sıkım)
6-Hurma: 1 kg 50,- Şekel / 3 kg 100,- Şekel
7-Zahter: 30,- Şekel (pakette)
8-Büyükçe fular 3 adedini 300,- Şekelden 230,- Şekele indi pazarlıkla
9-Magnet: 10,- / 30,- Şekel arası Tüm magnetlerimi 10,- Şekele aldım
10-Haham şalları (kenarı mavi, beyaz hediyelik) 50,- Şekel
11-Lut Gölü çamurundan imal ürünler (krem-şampuan-çamur-tuz-losyon-jel-sabun vb.) 20,- / 400,- Şekel arası. En pahallı ürün Süpreme Krem (yüz kremi) 1.400,- Şekel. (Lut Gölü kenarındaki mağazalarda toplu alış-verişlerde % 30 indirim yapıyorlar bu fiyatlar üzerinden)
NAÇİZANE GÖZLEMLERİM, TAVSİYELERİM VE KATILMASAM, GÖRMESEM DE ÖĞRENDİKLERİM
1-Hediyelik eşya konusunda bizim kapalı çarşının neredeyse aynısı. Elbette ülkeye has ürünler var ama büyük beklentiye girmeyin. Şahsen ilginç kıyafetler ve fularlar bulurum diye düşünüyordum ama neredeyse kapalı çarşının aynısı.
2-Alış-verişlerde ciddi pazarlık yapın, indirim yapıyorlar.
3-Fotoğraf çekmek için cennet, mutlaka zaman ayırın.
4-Ortadoğu mutfağını bir de burada denemek lazım
5-Gitmeden önce dinler tarihi ve ülkenin genel tarihi hakkında biraz araştırma yapabilirseniz, gezerken ilginçlikleri yakalamanız daha kolay olur.
6-KUDÜS haritasını cep telefonundan takip ederim diye düşünmeyin. Kaldığınız otelden ya da gitmeden bir detay harita edinmenizi tavsiye ederim. Çünkü Kudüs sokakları ve binaları o kadar iç içe ki, ne nerede cep telefonundan takip zor oldu ve başa çıkamayıp, harita satın aldım gezerken.
7-Mevsiminde gittiyseniz denizin keyfini çıkarın Gezi tarihimiz yüzmek için uygun değildi maalesef.
Sevgiyle kalın
GEZGİN BOTLAR
Mürüvet Gündüz
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder